اشعار : عشق و شاعر اهل (طریقت)نیک شو

۩۩۩ ☫ تاریخ=تقویم : (طریقت) 1402☫ ۩۩۩

رضاقلی‌میرزا نایب‌السلطنه فرزند نادر، شاه طهماسب دوم را که در زندان بود، خودسرانه به قتل رساند و حتی برای قتل پدرش دسیسه‌چینی کرد.در این ابتذال استبداد، از محمدتقی‌خان بیگلربیگی فارس گرفته تا سام میرزا بینی‌بریده، همه به بهانهٔ عدالت‌خواهی و مبارزه با ظلم، جامعه را به جهنمی تبدیل کردند که مردمان بسیاری از مرزهای شرقی راهی هند، و از مرزهای غربی عازم عثمانی شدند.از این‌ها گذشته، نظام استبدادی نادرشاه قادر به انجام اصلاحات نبود. تندی و تیزی استبداد نادری، هیچ مرد عادل و فرهیخته‌ای را در درون طبقهٔ حکومت‌گر باقی نگذاشته بود که در اندیشهٔ اصلاح‌گری برآید و آخرین افرادی که در گروی نجات ایران داشتند را نیز به حاشیه راند. به عنوان نمونه، میرزا محمدزکی مشهدی که از نزدیکان مورد اعتماد شاه بود، به بهانهٔ خدمت به عتبات عالیات، از استبداد نادری گریخت،. آرشیوهای خارجی چه می گویند؟ بنا به اسناد آرشیوی روسیه که در کتاب دولت نادرشاه افشار (۱۹۵۸) منتشر شده‌است، فقط در ابتدای سال ۱۷۴۷، حدود ۲۰٬۰۰۰ نفر از قشونی که در آذربایجان و ارمنستان مستقر بودند، به همراه سرکرده‌هایشان گریختند. در این مرحله، نادر از مردم برید و تصمیم گرفت که انتقام سختی از ایرانیان بگیرد.به دنبال شکست از عثمانی و انعقاد صلح، لشکری را که با هدف برکنار کردن خلیفهٔ عثمانی روانهٔ استانبول کرده بود، به اصفهان آورد تا خشم و غضب خود را بر سر اصفهانی‌ها خالی کند.در خواب دید که شمشیر از کمرش باز کردند:آخرین کسانی که از نادر جدا شدند خوانین کردستان بودند. خوانین زعفرانلو، کیوانلو و ریش‌سفیدان چمشگزک به یک باره شوریده و در خبوشان، سپاهی را گرد آوردند. نادر دیگر هیچ جایی در جهان نداشت و گفته شده که در خواب دید شمشیر را از کمرش باز کردند. نادر تصمیم گرفت که همهٔ صاحب‌منصبان لشکری و کشوری را نابود کند و به افغانان سپاهش پناه آورد. برای انجام این کار سرداران افغان را به خیمهٔ خودش دعوت کرد و به آن‌ها دستور داد که تمام سران قزلباش را دستگیر کرده و هر کدام که گستاخی کرد را فوراً به قتل برسانند.آخرین کسی که به نادر خیانت کرد، حسنعلی‌بیگ معیرباشی از ملازمان خاص شاه بود.

قراردادی که دراوائل سال جاری میلادی میان بانکهای مرکزی ایران وروسیه به امضاء رسید، سیستمهای بانکی دوکشوررابه یکدیگرمتصل می کند. این قرارداد ، به لحاظ فنّی ، بدان معناست که 52 بانک ایرانی که ازسامانه ی مخابراتی بین بانکی " سپام " (SEPAM) برای ارتباط میان خود استفاده می کنند، به 106 بانک روسی متصّل می شوند که که ازطریق سامانه ی SPFS ، که سیستم مشابه پیامرسان بین بانکی " سویفت" (SWIFT) می باشد ، بایکدیگروجهان ارتباط برقرارمی نمایند.این پیمان پولی دوجانبه، کانال امن بانکی دوکشوراست که بدون مداخله ی ارزثالث عمل می نماید. درشرائط اعمال تحریم بانکی ، این قبیل پیمانهای پولی می توانند بعنوان یک کانال امن وبدون ارتباط با نظامهای پولی ومالی تحت کنترل غرب عمل می کنند. تاکنون 47 پیمان پولی دوجانبه درجهان به امضاء رسیده است که پیمان پولی ایران-روسیه نیزیکی ازآنهاست. دولت روسیه ، علاوه برریال ، موضوع استفاده ازارزهای ملی قزاقستان (تنگه Tenge) ، ارمنستان (درام Dram) وقرقیزستان (سوم Som) بجای دلاررا درمبادلات تجاری بین کشورهای عضواتحادیه اقتصادی اوراسیا ، باجدّیت دنبال می کند. البته ، علیرغم مزایای بسیاری که انعقاد این قبیل قراردادها برای طرفین دارد ، برقراری آنها مستلزم پیش شرطهائی چون اراده ی ملی ، رابطه ی سیاسی مناسب میان دوکشور ، هم ترازی کلان اقتصادی ومتعادل بودن ترازتجاری آنها به منظوربه حداقل رساندن پرداختهای تسویه نشده است. درمورد ایران وروسیه ، دوشرط اول حاصل است اما شرط سوم ، موجود نمی باشد. زیرا کفه ی ترازوی تجارت دوکشور، به نفع روسیه سنگین تراست. درسال گذشته ، واردات ایران ازروسیه 3068 میلیون دلار وصادرات این کشور به روسیه ، فقط 967 میلیون دلاربود. تاکنون ، ایران علاوه برروسیه ، باکشورهای عراق ، ترکیه وپاکستان نیز مذاکراتی رابرای انعقاد پیمان دوجانبه ی پولی ، باهدف حذف دلاراز مبادلات تجاری فیمابین ،انجام داده است.

یک هفته قبل ازامضای قرارداد بانکی دوکشور، رئیس دومای دولتی روسیه به تهران آمد تاآخرین جزئیات این توافق رانهائی نماید. اوابراز امیدواری کرد که دوکشوربتوانند هرچه سریعتر، مبادلات تجاری خود رابااستفاده ازپولهای ملی خویش گسترش دهند وتاکید کرد که این مهم ، تا60 درصد درتسویه حسابهای اقتصادی دوطرف رعایت می شود وسیستمهای پرداخت ملی " شتاب " و " میر " نیزبه زودی به یکدیگرمتصل می گردند تا ازاین طریق بتوان بسیاری ازتحریمهای غرب علیه دوکشوررا دورزد. اما هنوز مسائلی دررابطه باهمکاری متقابل اقتصادی وجوددارد که باید حل وفصل گردد.

این احتمال وجوددارد که سرانجام " روبل" به ارزغالب درتجارت دوکشورتبدیل شود بویژه که ایران تمایل خودرا به پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا(EAEU) نیزابرازکرده است. توافقنامه ی SEPAM-SPFS ، نخست بصورت آزمایشی میان " بانک شهر" ایران وبانک روسی VTB به اجراء درمی آید وسپس بارفع مشکلات احتمالی نرم افزاری (bugs) ، به بقیه ی بانکها تسرّی پیدامی کند. مهمترین مزیت این ارتباط آن است که سامانه های ارتباط بین بانکی ایران وروسیه ، ازتحریمهای غرب مصون می مانند وهمه ی بانکهای دوکشور، به یکدیگرمتصل می شوند. کشورهای جنوب ، بدقت این پروژه رازیرنظردارند تادرصورت لزوم بتوانند خروج ازسویفت را مورد بررسی قراردهند. موفقیت این طرح ، بدون تردید برروابط دوجانبه وچند جانبه ی دیگرکشورها ی جهان نیزتاثیر می گذارد. بانکهای مرکزی روسیه وایران، همچنین درتلاشند تایک رمزارز راباپشتوانه ی طلا ، برای مبادلات تجاری خود در منطقه ی آزاد تجاری " آستاراخان " ایجاد نمایند. این رمز ارز ، بتدریج به ابزارکلیدی برای مبادلات کریدورشمال-جنوب(INSTC) تبدیل خواهد شد. این کریدور ، شبکه ی گسترده ای از حمل ونقل ریلی ، دریائی وجاده ای راشامل می شود که ازروسیه تا غرب وجنوب آسیا امتداد می یابد. دراینجاست که اهمیت ژئواکونومیک ارتباط سامانه های بانکی دوکشورایران وروسیه ، نمایان می شود.

بانک مرکزی روسیه ، ازسال2014 ایجاد سامانه ی SPFS رادردستورکارقرارداد. درآن زمان ، واشنگتن تهدید کرده بود که روسیه راازسامانه ی سویفت اخراج خواهد کرد. باتشکیل این سامانه وجدّی شدن تحریمهای غرب علیه ایران ، ادغام سامانه های بین بانکی ایران وروسیه دردستورکارقرارگرفت وافق جدیدی را برروی روابط اقتصادی دوکشور ومنطقه گشود. آنچه براهمیت این رویداد می افزاید ، عضویت کامل ایران در " سازمان همکاری شانگهای"(SCO) وتقاضای عضویت ایران درگروه " بریکس-پلاس" (+BRICS) می باشد. ازتابستان گذشته، ایران سرگرم فراهم آوردن زیرساختهای لازم برای پیوستن سامانه های شتاب ومیر به یکدیگراست.

روسیه اکنون به بزرگترین سرمایه گذارخارجی درایران تبدیل شده است. این کشورتاکنون 7/2 میلیارد دلار درپروژه ی نفتی ایران درایلام سرمایه گذاری کرده وبین اکتبر2021 وژانویه 2023 ، بالغ بر45 درصد ازکل سرمایه گذاری خارجی درایران رابخود اختصاص داده است. مناسبات تجاری روسیه وایران که درحال حاضر به بیش از 3 میلیارددلاردرسال بالغ می شود ، بااتصال شبکه های بانکی دوکشور ، جهش فوق العاده خواهد یافت . روسیه درپروژه های مختلف ایران سرمایه گذاری می کند که انرژی ، راه آهن ، خودروسازی وکشاورزی ، ازمهمترین عرصه های همکاری دوکشورمی باشد. قرارداد عضویت ایران درمنطقه ی آزاد تجاری اوراسیا ، اکنون مراحل پایانی خود راطی می کند. بموجب این قرارداد ، تعرفه ی تجاری برای 7500 قلم کالا ، به صفرمی رسد. عضویت دراتحادیه ی اقتصادی اوراسیا، چشم انداز وسیعی رابه روی اقتصاد ایران می گشاید وبازاری بزرگ را دراختیار بنگاههای اقتصادی این کشور قرارمی دهد. انتظارمی رود در 5 سال آینده ، مبادلات تجاری ایران با 5 عضو عمده ی اتحادیه اوراسیا ، از15 میلیارددلارفراتررود.

اجلاس " سازمان همکاری شانگهای " درسمرقند ، که سال گذشته برگزارشد ، به همپیوندی اقتصادی منطقه سرعت بخشید. دراین اجلاس ، ولادیمیرپوتین و شی جین پینگ ، رهبران روسیه وچین، برتعهد خود به جهان چند قطبی تاکید ورزیدند وایران نیز یادداشت تفاهمی بااین سازمان امضاء نمود.کریدور شمال-جنوب برای این تحولات اهمیت فراوان دارد وایران وروسیه قصددارند برای تقویت این کریدور، 25 میلیارددلار سرمایه گذاری نمایند. بدین ترتیب ، کشتی های مالامال ازمال التجاره ای که برروی رودخانه های " دن " و " ولگا" حرکت می کنند، خواهند توانست محموله های خود( کالاهای کشاورزی ، صنعتی ، پلیمری ، پزشکی ، قطعات خودرو وغیره) را بااستفاده ازاین کریدور، به بازارهای غرب وجنوب آسیا برسانند. هم اکنون ایران وروسیه ، سرگرم ساخت یک کشتی باری غول پیکرهستند که قراراست ازآن درمراودات تجاری منطقه ای استفاده شود. همچنین، واگنهای باری مدرن برای حرکت مستمردراین مسیر، دردست ساخت می باشند. به پیش بینی یک نشریه ی اقتصادی روسیه ، حجم ترافیک درکریدور شمال-جنوب تاسال2030 ، به 250 میلیون تن خواهد رسید که 20برابر سال 2022 می باشد. رئیس اتاق بازرگانی وصنعت روسیه امیدواراست که بافعال شدن این کریدورازیکسو ، واتصال سامانه های بانکی دوکشورازسوی دیگر، حجم مبادلات روسیه وایران، بزودی از 40 میلیارددلاردرسال بگذرد.

ایران طرحهای منطقه ای بلندپروازانه ای را درسرمی پرورد که اساس آن ، تشکیل " محورشرق" دراتحادیه اوراسیا ، باشرکت روسیه ، چین ، هند وآسیای میانه می باشد. لازمه ی اجرای این طرح ، ارتباط تنگاتنگ میان کریدورشمال-جنوب ، اتحادیه اقتصادی اوراسیا ، پیمان همکاری شانگهای و بریکس-پلاس می باشد که اساس همه ی آنها رامربع روسیه ، چین ، هند ، ایران ، تشکیل می دهد. دراین میان ، روسیه وچین نیزقصددارند سیستم پیامرسان بین بانکی خودرا بهم متصل کنند. سامانه ی پرداخت بین بانکی فرامرزی چین(CBIBPS) بسیارپیشرفته است اما آمریکا تهدید کرده که اگرسامانه های بانکی چین وروسیه بهم متصل شوند ، چین راازسویفت کنارخواهد گذاشت.معهذا ، اگراتصال سامانه های روسیه وایران باموفقیت انجام شود ، احتمال اینکه چین نیزازاین الگو تبعیت نماید، افزایش می یابد. بریکس-پلاس هم سرگرم سازماندهی سیستم پرداخت خاص خوداست وباتوجه به اینکه درحال حاضر 13 کشورجهان ، ازجمله ایران ، عربستان ف واندونزی نیزنامزد پیوستن به این سیستم می باشند، بریکس-پلاس بزودی به بلوکی قدرتمند درعرصه ی جهان تبدیل خواهد شد.

اگرچه هنوزسهم دلار ازکل ذخائر ارزی بانکهای مرکزی جهان، حدود 63 درصد وسهم یورو20 درصد ویوان 5/2 درصد می باشد وموانع متعددی نیزبرسرراه تحولات بهم پیوسته ی اقتصادی درحوضه ی غیردلاری ، قراردارد اما یک چیز مسلم است وآن اینکه اتصال شبکه های بانکی ایران وروسیه ، گام نخست ازتحولات تکتونیک درسیستمهای پرداخت جهان می باشد. اگرچه به بارنشستن این تحولات ، زمان می برد اما این قطارسریع السیر، دیگربه حرکت درآمده ومدتی است که ایستگاه راترک کرده است.

تاریخ (تقویم 1402 )۩محمد مهدی طریقت ↘خطبه دوم

موضـــــوعات مــــرتبط: اشعار، مناسبت ملی، سیاسی، غزلیات، برآستان جانان(تذکره شعرا)، خاطرات، حکایات، بدون شرح __________ ======
برچسب‌ها: اشعار, عشق و شاعر اهل, طریقت, نیک شو

خــلدستان طریقت ...